Dik Hout - Identificatieplicht

Je bent een 96-jarige vrouw, bijna blind en halfdoof, die amper nog het huis uit komt. Zelfs in de achtertuin lopen is een te riskante onder­neming vanwege het slechte zicht en de wankele lichamelijke gesteldheid.

Dan belandt er in de brievenbus een attente brief van de gemeente dat de identiteitskaart of het paspoort binnenkort niet meer geldig is. „Aangezien u een reisdocument nodig heeft om te reizen en u te kunnen identificeren, adviseer ik u tijdig een nieuw reisdocument aan te vragen”, schrijft daarin ene J. de Ruiter, bureauhoofd Publieksdienstverlening, afdeling Publiekszaken.

Nu zit reizen er echt niet meer in. De enige te verwachten reis is richting hemel, waarvan voor­als­nog niet bekend is dat daar een identificatieplicht geldt. Dus ach, laat maar zitten, denk je als mantelzorger. Desnoods kan ze zich altijd nog identificeren met het persoonsbewijs uit de oorlog dat de Duitse bezetter invoerde om burgers te controleren en dat ze nog steeds heeft.

Toch maar even gebeld naar de gemeente. Nee, het gaat niet alleen om een reisdocument, wordt toegelicht. Iedereen dient zich te kunnen identificeren. Net als ten tijde van de Duitse bezetting dus.

Ene Merel legt keurig uit dat als mevrouw niet in staat is naar de Stadswinkel te komen, je eerst zelf een fotograaf moet regelen die aan huis een correcte pasfoto maakt. „De rekening van die fotograaf moet u goed bewaren”, voegt ze eraan toe. Ah, die wordt dus vergoed? Nee, dat weer niet. Na het maken van de pasfoto kan bij de gemeente worden gevraagd om een ambtenaar aan huis te laten komen voor het maken van een identiteitskaart. De nota van de fotograaf dient dan als teken dat mevrouw niet in staat is naar het gemeenteloket te komen.

Dan wil je natuurlijk vooraf wel de zekerheid of zo’n verzoek voor een ambtenaar aan huis wordt gehonoreerd. Anders is er het risico dat je de kosten voor een fotograaf tevergeefs hebt gemaakt. Maar die garantie geeft de gemeente niet, legt ene Helal van Burgerzaken uit, die op haar beurt weer doorverbindt met ene Helene. Deze laatste dame wil geen fotografen noemen bij wie je terechtkunt. Want ze mag geen reclame maken. Attent wijst ze erop dat er flinke prijsverschillen zijn.

Dat kan toch anders, denk je dan. Gewoon een aan­be­ste­dings­pro­ce­dure voor wie het goed­koopst pas­foto’s aan huis maakt. Dan laat je burgers niet over aan de grillen van de vrije markt.

En het is natuurlijk weinig sociaal dat ouderen die niet in staat zijn om naar het ge­meen­te­lo­ket te komen, ge­du­peerd worden met extra kosten. Na de aan­sla­gen van 11 september 2001 is de identificatieplicht inder­tijd snel erdoor­heen gejast ter bestrijding van ter­rorisme, niet om bur­gers het leven zuur te maken.