Wat wilt u weten van uw wijk

Beschermde objecten en gebieden.
Bron: kaart.nijmegen.nl/historie.

Stel, u bent een nieuwsgierige, kritische inwoner van de gemeente Nijmegen, geïnteresseerd in uiteenlopende informatie over uw woonplaats. U hebt vragen over de criminaliteitscijfers, de leefbaarheid van uw wijk, de risicolocaties van de stad, mobiliteit, het dichtstbijzijnde kinderdagverblijf, maar u wilt ook weten waar die bijzondere, monumentale boom staat. Met het steeds toegankelijker worden van de zogeheten Open Data wordt u op uw wenken bediend. Goed nieuws dus, of… toch niet?

In 2009 riep Tim Berners-Lee, de uitvinder van het internet, overheden, wetenschappers en instellingen op hun data openlijk beschikbaar te stellen op het web. Of het zijn oproep was die de Nederlandse overheid daartoe aanzette, is niet helemaal duidelijk. Wel is zij, en dus ook de gemeente Nijmegen, al enige tijd drukdoende uiteenlopende informatie beschikbaar te stellen. Niet alleen vanwege de Europese richtlijn 2013/37/EU die stelt dat informatie die online staat als Open Data door burgers is op te vragen. Ook omdat burgers er recht op hebben. Sterker nog, deze informatie ís van de burger. De gegevens zijn immers vergaard met publieke middelen uit hoofde van de publieke functie die de overheid nu eenmaal heeft. Deze informatie wordt Open Data genoemd.

Paul Geurts, senior informatie-architect bij de gemeente Nijmegen: „Open Data is overheidsinformatie die voor iedereen vrij beschikbaar is gesteld. In 2012 is Nijmegen, als een van de eerste gemeentes in Nederland, begonnen met het vrijgeven van de datasets.

Geurts, een groot voorstander van het vrijgeven van deze data, ziet een trend richting landelijke portals zoals data.overheid.nl, nationaalgeoregister.nl en atlasleefomgeving.nl. Bezoekers kunnen daar informatie selecteren op basis van hun regio of stad. Open Data is volgens hem vooral waardevol voor organisaties die voor hun functioneren mede afhankelijk zijn van overheidsinformatie. Geurts: „Die informatie hebben ze nu sneller ter beschikking. En dat levert een grote besparing op.”

Regen?

Woninginbraken per postcode afgelopen drie maanden.
Bron: nijmegen.smartcityapp.nl, ontwikkeld door 2CoolMonkeys.

Het bekendste Nederlandse voorbeeld van toepassing van Open Data is buienradar.nl. De website is ontwikkeld door de broers Edwin, Stefan en Wijnand Rijkaart van Cappellen en is sinds 2011 eigendom van RTL Nederland. Door data van het KNMI te analyseren en te combineren kan Buienradar exact tonen waar en wanneer er regen valt. Het aantal hits per dag kan oplopen tot dertig miljoen. Open Data kan dus zorgen voor het makkelijk, snel en overzichtelijk beschikbaar maken van bestaande (semi-)overheidsinformatie. Ook op lokaal niveau wordt gebruikgemaakt van Open Data. Zo stelt de website nijmegen.smartcityapp.nl allerlei informatie beschikbaar over de stad, zoals inbraakcijfers per postcode, ligging van risicolocaties, gegevens over mobiliteit en demografische cijfers.

Privacy

Marijn Janssen, hoogleraar en onderzoeker op het gebied van ICT en overheid en verbonden aan de TU in Delft, ziet ook voordelen in de Open Data. „In theorie heeft Open Data een meer transparante overheid, meer innovatie en een verbetering van de overheidsprocessen tot gevolg.” Tegelijkertijd is hij kritisch als het gaat om die mogelijke innovatie. „Voorlopig zien we daar nog weinig resultaten van.”

Hij wijst daarnaast op de privacyrisico’s gekoppeld aan het vrijgeven van data. „De informatie mag nooit te herleiden zijn tot een individu”, waarschuwt hij. Een voorbeeld daarvan komt uit Londen, waar een applicatie was ontwikkeld over inbraakgegevens, die uiteindelijk niet alleen tot op wijkniveau, maar zelfs tot op individuele adressen waren te herleiden.

Doordat Open Data vrij beschikbaar is, is het een kwestie van tijd voordat de grote spelers op het internet zoals Google en Facebook dit gaan inzetten. Zeker voor Facebook, dat alle informatie persoonsgericht analyseert en aanbiedt en het gedrag van haar gebruikers identificeert, kan Open Data enorm veel opleveren.

En wat gebeurt er als een of andere slimmerik deze data gaat combineren, bijvoorbeeld door het koppelen van individueel gedrag aan zorgstatistieken of criminaliteit? De privacy kan dan ernstig in gevaar komen. Wat de werkelijke waarde van Open Data is en in hoeverre het de privacygrenzen oprekt, moet nog blijken.

Hieronder staan enkele voorbeelden die tot stand zijn gekomen met Open Data.

Illustraties: Dick Tanis

Locaties van monumentale bomen.
Bron: nijmegen.smartcityapp.nl, ontwikkeld door 2CoolMonkeys.

Beschermde natuurgebieden.
Bron: nijmegen.smartcityapp.nl, ontwikkeld door 2CoolMonkeys
ecologische hoofdstructuurlichtgroen
ecologische hoofdstructuurdonkergroen
+ Natura2000-gebied
Natura2000-gebiedoranje
landgoed/nationaal parkrood

Risicokaart. Rode punten zijn locaties waar gevaarlijke stoffen zijn opgeslagen.
Bron: nijmegen.smartcityapp.nl, ontwikkeld door 2CoolMonkeys.