Samen bouwen aan huizen van stro

Leven tussen het leem in Lent

In Lent vindt een bijzonder nieuwbouwproject plaats: toekomstige bewoners, vrijwilligers en bouwvakkers werken samen aan sociale huurwoningen opgetrokken uit stro, leem en hout. Sociaal mag overigens letterlijk worden opgevat: de strowijk krijgt de vorm van een woongemeenschap. Eind mei 2015 zijn de milieuvriendelijke woningen klaar.

Mare Nynke Zijlstra steekt zelf ook de handen uit de mouwen
foto: Jan Lintsen

“Het strowoningenproject is uniek in Nederland en waarschijnlijk het grootste in zijn soort binnen Europa”, zegt Mare Nynke Zijlstra trots. Zijlstra is woordvoerder van woonvereniging Initiatiefgroep Ecologisch Wonen Nijmegen (Iewan). De 24 wooneenheden die het project telt, zijn populair. Zijlstra: “Momenteel zijn alle woningen gereserveerd.”

Kartrekker

Het initiatief voor de strowoningenwijk ontstond in 2007. Een aantal bewoners van de woongemeenschap in De Refter (Ubbergen) concludeerde dat het pand uit 1890 niet aan de moderne milieueisen kon voldoen zonder enorme investeringen. Daarop sloegen zij de handen ineen om een ecologisch wooncomplex te bouwen; woonvereniging Iewan was een feit. Voor het nieuw te bouwen wooncomplex stelde Iewan een programma van eisen op, waaronder een gering energieverbruik en gebruik van milieuvriendelijke bouwmaterialen. Woningcorporatie Talis en de gemeente Nijmegen toonden interesse voor het plan. Via de gemeente kwam Iewan op het ‘Plantje Vlag-terrein’ terecht. Dit terrein was speciaal bestemd voor toekomstige bewoners die hun eigen huis wilden ontwerpen en bouwen. “De gemeente was net bezig met het ontwikkelen van het terrein”, vertelt Zijlstra. “Zij zagen in Iewan een kartrekker die wilde werken aan een sociaal, duurzaam en ondernemend Nijmegen.” Ze is zeer tevreden met het resultaat. “Zeven jaar na dato is ons woonideaal geconcretiseerd: over een half jaar staan hier betaalbare, sociale én milieuvriendelijke huurwoningen.”

Luxe

Over alle onderdelen van de bewoning is milieubewust nagedacht. Op de daken liggen zonnepanelen. Een rietfilter zuivert het afvalwater waardoor het opnieuw gebruikt kan worden om bijvoorbeeld het toilet mee te spoelen. En de combinatie van stro, leem en hout zorgt voor een optimale isolatie die de warmte langzaam afgeeft. Hoe zit het met de verwarming tijdens een koude winter dan? “Dan stook je met de centrale pelletkachel”, legt Zijlstra uit. “Die brandt op houtkorrels van hergebruikte materialen zoals snoeiafval waardoor je efficiënter en nagenoeg CO₂-neutraal stookt.” De buizen en leidingen van de kachel lopen onder de vloer van de woning, dus de bewoners beschikken over de luxe van vloerverwarming in hun superduurzame huis.

Onderhandelen

De gemeente kon niet alle milieuvriendelijke voorstellen van Iewan inwilligen. Zij hield vast aan regelgeving volgens het Bouwbesluit. Zijlstra: “Onder die regelgeving kom je niet uit. Het skelet van het complex hebben we gemaakt van naaldhout. Maar voor de vluchtwegen en het centrale trappenhuis konden we niet anders dan tropisch hardhout gebruiken. Dit hout”, legt ze uit, “werkt door zijn grote dichtheid brandvertragend. Andere materialen geschikt voor deze specifieke constructies waren metaal of eikenhout. Maar metaal wilden we niet gebruiken. Aan eikenhout kleefden andere bezwaren. Ten eerste moest dit geïmpregneerd worden. Niet echt ecologisch dus. Ten tweede was het drie keer duurder dan hardhout en ten derde zouden we het eerder moeten vervangen. Natuurlijk”, besluit Zijlstra, “is het gebruikte hardhout afkomstig uit FSC-beheerde plantages.” Doordat het project nogal verschilt van de reguliere socialewoningbouwprojecten, moest Iewan ook met Talis onderhandelen. Michel Pott, projectmanager van Talis: “In een normale sociale huurwoning bouwen we standaard twee slaapkamers. De toekomstige bewoners van de strowoningen gaven echter de voorkeur aan meer ruimte voor gemeenschappelijke vertrekken om gezamenlijke activiteiten te organiseren.”

Strowijk is eind mei 2015 definitief klaar
foto: Jan Lintsen

Gemotiveerd

Talis is in haar nopjes met de strowijk. Pott: “Ons kerndoel is: woningen bouwen voor mensen met een laag inkomen. Dit komt overeen met de visie van Iewan. Ook zij richten zich op mensen met weinig geld.” De coöperatie ziet daarnaast aardig wat voordelen aan het project. “Door de goede isolatie van de woningen, zullen de energiekosten laag zijn. Buiten dat nemen de bewoners zelf de bewonersselectie en leefbaarheid voor hun rekening. Normaal doen wij dat”, aldus Pott. Bij de bewonersselectie wordt gekeken of mensen voldoende gemotiveerd zijn om in de wijk te wonen. Gemeenschappelijk en sociaal wonen is namelijk een van de beginselen van de strowijk. Zijlstra: “Van bewoners wordt verwacht dat ze hun steentje bijdragen aan buurtactiviteiten en dat ze samen de ecologische tuin onderhouden.”

Toekomst

Zijn de strohuizen de huizen van de toekomst? “Misschien wel”, zegt Zijlstra. “Maar”, gaat ze verder, “we vragen wel initiatief en inzet van de bewoners. Wonen in de strowijk betekent dat je moet zorgdragen voor de wijk en voor elkaar. Niet iedereen heeft hier tijd en energie voor.” Volgens Pott heeft Talis tijdens de bouw veel interessante kennis en ervaring opgedaan. “Zeker het gebruik van stro als isolatiemiddel willen we op grotere schaal onderzoeken. En wat betreft het gemeenschappelijk wonen; dat kan belangrijk worden in verband met de Wmo. De bewoners zorgen voor elkaar als het tegenzit op het gebied van ouderdom of ander leed. Dat maakt dit project op meerdere fronten toekomstbestendig.”

Interesse om mee te bouwen? Kijk dan op www.iewan.nl