Geen enkel museum met de omvang en bezoekersaantallen van Museumpark Orientalis krijgt zo weinig subsidie als dit park. Financieel wordt er net quitte gespeeld, maar geld voor onderhoud en nieuwe exposities is er niet. Toch stijgt het aantal bezoekers en werken medewerkers en vrijwilligers hard om het museum overeind te houden. Met de Orientalis Academie hoopt het park nieuwe vrijwilligers te trekken.
Museumpark Orientalis Heilig Land Stichting, kortweg Orientalis, is een openluchtmuseum op een circa vierenzestig voetbalvelden groot bosrijk en heuvelachtig land. De bezoeker krijgt daar met onder meer natuurgetrouwe kopieën van oriëntaalse gebouwen een indruk van het Midden-Oosten, waar christendom, jodendom en islam ontstonden.
Erna van de Ven is sinds 2014 directeur: „Het museum wil een inspirerende plek zijn waar mensen een reis in een andere wereld kunnen maken, een wereld uit het verleden maar met een boodschap naar de toekomst. Het bijzondere erfgoed van Orientalis biedt bijvoorbeeld buitengewone mogelijkheden om in te spelen op de huidige spanningen tussen enerzijds joden en christenen, en anderzijds moslims”.
Uit onderzoek van het museumpark blijkt dat de meeste mensen komen om zich te informeren over de verschillende culturen en te genieten van de natuur. Daarnaast komt ongeveer een kwart van de bezoekers uit religieuze motieven, om de sfeer van het Heilig Land te ervaren.
Elke maand zijn er activiteiten die op de verschillende interesses van de bezoekers zijn afgestemd, zoals uitleg over de Bijbelse verhalen en feesten, aandacht voor Romeinse ambachten en gewoonten en lezingen over uiteenlopende culturen in de Oriënt.
Vier jaar geleden werd het museumpark maar net van de ondergang gered. Er waren ernstige financiële problemen en het park ging in 2010 zelfs voor twee jaar dicht. Interimdirecteur Jan van Laarhoven zorgde voor een beperkte doorstart. Daarvoor verstrekte de provincie Gelderland eenmalig 165.000 euro en de toenmalige gemeente Groesbeek 80.000 euro. Van de Ven: „Toen ik startte, kwamen er 45.000 bezoekers. Vorig jaar steeg dat tot 63.000, vooral dankzij het bezoek van groepen. Dit jaar verwachten we op hetzelfde aantal uit te komen”.
Gaat het dus goed met het park? Nee. Negentien bouwwerken in het museumpark zijn rijksmonument vanwege hun bijzondere oriëntaalse architectuur, maar er is nauwelijks geld voor onderhoud. Er is al een monumentale muur ingestort aan de achterkant van de Romeinse straat en er is geen geld om hem te restaureren.
Met een zucht vertelt Van de Ven over de geldzorgen. „Alleen van de gemeente Berg en Dal, waar we nu onder vallen, ontvangen we jaarlijks 19.000 euro subsidie en verder moeten we het doen met de entreegelden en projectsubsidies van fondsen. We zorgen ervoor dat we financieel quitte spelen, maar we hebben geen geld om de vier betaalde medewerkers fatsoenlijk te betalen en er is geen geld voor onderhoud en nieuwe tentoonstellingen. We zijn aan het overleven, komen niet toe aan het waarmaken van onze ambities met nieuwe exposities, debatten organiseren, noem maar op.”
Van de Ven bestiert het park met een parkbeheerder, een pr-medewerker en een kracht die de tachtig vrijwilligers aanstuurt en nieuwe projecten opzet in het park. In totaal is er honderd uur betaald werk te verdelen onder hen vieren. Veel werk krijgen ze dan ook niet betaald. Van de Ven: „We zijn onderbezet. Zonder de tachtig vrijwilligers kan het park niet overeind blijven”.
Om meer vrijwilligers aan te trekken, zet het museumpark nu de Orientalis Academie op. Dit moet een leerschool worden die leer-werkprojecten, stages en afstudeerprojecten aanbiedt, voor zowel studenten als langdurig werklozen. Van de Ven: „Mensen kunnen bij ons hun talenten op hun eigen manier inzetten en ontwikkelen. Alles op maat”.
Het overgrote deel van de vrijwilligers komt uit Nijmegen en de jongeren van Kristallis, de Nijmeegse school voor voortgezet speciaal onderwijs, hebben er al twintig jaar een ideale stageplek. Daarnaast is het een werkervaringsplek voor enkele Nijmeegse vluchtelingen. Een subsidieverzoek aan de gemeente Nijmegen werd door het gemeentebestuur echter afgewezen. Reden volgens Van de Ven: „Orientalis ligt tweehonderd meter buiten de gemeentegrens van Nijmegen in het dorp Heilig Landstichting”.
Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. Van 17 december tot en met 8 januari is er het Feest van het Licht. Van de Ven: „In een feeërieke entourage met levensgrote bloemen zorgen honderden mensen, allemaal op vrijwillige basis, voor een fantastisch feest. Er zijn overal in het park figuranten, verhalenvertellers, theatermakers, vuurspuwers, goochelaars en twintig zangkoren en bandjes. En natuurlijk is er de traditionele kerststallententoonstelling en lampionnenoptocht”.
foto’s: Rianne van der Waals