Laatste editie: Juli 2017 HomeDecember 2014 › Vluchtplaats voor andersdenkenden

Vluchtplaats voor andersdenkenden

Alternatieve broedplaats de Grote Broek viert dertigjarig bestaan

‘Een maatschappijkritische broedplek […] waarin veel buitenparlementaire politiek, creativiteit en cultuur bedreven wordt op basis van solidariteit en gelijkwaardigheid van medemens, dier en natuur’, zie daar de profilering van woon-werkpand de Grote Broek. Precies dertig jaar geleden bezetten krakers het pand van de voormalige Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant om er een alternatieve leefwereld te stichten. Nog altijd is het inmiddels gelegaliseerde pand aan de Van Broekhuysenstraat een activistisch en alternatief maar ook een sociaal, muzikaal en culinair centrum. De Grote Broek heeft een zwak voor hen voor wie de maatschappij niet altijd consideratie heeft: vluchtelingen, mensen met een psychiatrische stoornis, mensen die op straat leven. Reden te meer om een overzicht te geven van wat er in de Grote Broek gebeurt.

Politiek café De Klinker

Bewoners worden geacht mee te werken bij een van de organisaties in de Grote Broek. Jolien Geerlings koos voor De Klinker.
foto: Jan Lintsen

De Klinker, de centrale ontmoetingsruimte van de Grote Broek, begon in de jaren zeventig als volkskeuken in een kraakpand aan de Pontanusstraat. Midden jaren tachtig trok de keuken naar de Van Broekhuysenstraat. In De Klinker vinden informatieavonden, discussies, lezingen en filmavonden plaats. “De Klinker draagt een progressief gedachtegoed uit”, zegt Jolien Geerlings, bewoner van de Grote Broek en kok bij De Klinker. “We kijken kritisch naar de samenleving, maar het doe-het-zelfprincipe is ook belangrijk. Zoals tijdens het soepcafé op woensdag. Bezoekers maken zelf uit hoeveel ze doneren voor de soep en wassen hun eigen kom af.” Ook op zaterdag- en zondagavond kun je in De Klinker een, veganistisch, vorkje meeprikken. Geerlings, stellig: “Ik wil dieren niet in een productieproces betrekken waar ze zelf niet om gevraagd hebben. Bovendien is een veganistische levenswijze beter voor het milieu.”

Stichting Gast

Stichting Gast biedt hulp aan uitgeprocedeerde asielzoekers met enig zicht op verblijf in Nederland. “We zorgen voor voedsel en onderdak en geven hun 25 euro leefgeld per week”, aldus Olga Loeber, bestuursvoorzitter van Stichting Gast. Ook schenken we aandacht aan vluchtelingen zonder juridisch perspectief. De stichting ontvangt geen subsidie, het geld wordt verzameld via acties en donateurs. Loeber: “Wij krijgen ook veel hulp vanuit de kraakbeweging en kerken.” Tot 2008 zat Stichting Gast in het woon-werkpand van Vereniging de Koopvaart, gelegen aan de Koopvaardijweg. Vanwege de bouw van stadsbrug De Oversteek moest een andere locatie gezocht worden. Dat was niet makkelijk. “We zijn best een aparte organisatie; we komen zonder subsidie rond en bedienen ‘ongewenste’ mensen. Met de Grote Broek werkten we al samen bij acties, dat klikte. Onze intrek in dit pand was vervolgens een kleine stap.”

Milieu Centrum de Broeikas

Ronald Aalders behartigt namens De Broeikas tevens de belangen van fietsers.
foto: Jan Lintsen

Milieu Centrum de Broeikas komt voort uit de antikernenergiebeweging. In 1981 begon De Broeikas als Energie Winkel van waaruit acties werden opgezet tegen de kerncentrale in Dodewaard en de geplande kernreactor in Kalkar. Sinds begin jaren negentig werkt De Broeikas nauw samen met de kerngroep van Milieudefensie en heeft zij haar aandacht verbreed naar het milieu in het algemeen. Naast het organiseren van acties geeft De Broeikas voorlichting en doet zij aan belangenbehartiging. “Zo spreken we in op raadsvergaderingen, zoals voor het platform voor behoud van het Valkhofpark”, zegt Ronald Aalders, de drijvende kracht achter de actiewinkel. Sinds 2008 zit De Broeikas in de Grote Broek. Aalders: “De Grote Broek sluit goed aan bij onze actiekant, al zijn wij niet zo radicaal. Af en toe krijgen wij hier het gevoel dat we als linkse milieuorganisatie de rechtsbuiten zijn.”

Knust

Joyce Guley: “Waar de Grote Broek actief is op politiek vlak, is Knust dat op kunstgebied.”
foto: Jan Lintsen

Waar eens de drukpersen van de Nijmeegsche Courant stonden, is nu de stencilgrafische werkplaats Knust gevestigd. De werkplaats ontstond in 1983 in Westland, een gekraakte villa op de hoek van de St. Annastraat en de Groesbeekseweg. In de hoogtijdagen van de kraakbeweging was de digitale snelweg nog niet aanwezig. Om boodschappen te verspreiden, was stencilen de snelste manier. Sinds 1990 zit Knust in de Grote Broek. Medewerkster Joyce Guley was toen al erbij. “We drukken flyers, posters en boeken voor kunstenaars. We hebben geen commercieel doel. Met het geld dat we overhouden, ondersteunen we mensen die iets willen maken op het gebied van geluid, kunst en drukwerk.”

Stichting Straatmensen

Drie tot vier keer per week delen vrijwilligers van Stichting Straatmensen maaltijden en lunchpakketten uit aan dak- en thuislozen. Dat gebeurt naast de Stadswinkel. “Wij willen hun een goede, gezellige plek bieden”, zegt Willem Vervuurt, secretaris van de stichting: “Het uitdelen van voedsel en kleding is een middel om in gesprek te komen met deze mensen. Wij bieden een luisterend oor, zij kunnen bij ons hun verhaal kwijt.”

De Nijmeegse Stadskrant

In de Grote Broek huist, conform de oorspronkelijke bestemming van het pand, daadwerkelijk een krant. De Nijmeegse Stadskrant, opgericht in 1982, nam op 29 april 2009 haar intrek in het pand. Het progressieve milieu past goed bij het dwarse karakter van de papieren krant die zich, ook in het digitale tijdsperk, staande weet te houden. Niet in de laatste plaats door een trouwe schare lezers.

Bona Baana

De organisaties in de Grote Broek zetten zich niet alleen in voor de zwakkeren in Nijmegen of zelfs Nederland. Zo ondersteunt Bona Baana projecten voor kansarme jongeren in Oost-Afrika. Net als alle andere organisaties is Bona Baana afhankelijk van vrijwilligers. Algemeen medewerker Yvon van Lankveld heeft als enige een participatiebaan en weet zich gesteund door een kerngroep van zes man, die elke maand bijeenkomt. “Sinds vier jaar zijn we gevestigd in de Grote Broek en profiteren we van de kruisbestuiving met andere organisaties. Zo staan we gezamenlijk op de vrijwilligersmarkt en organiseren we in De Onderbroek benefietavonden. Als kleine organisatie kunnen we ons geen eigen kantoor veroorloven. De Grote Broek biedt ons een welkome werkplek”, aldus Van Lankveld.

Voko

Milieuvriendelijke en eerlijke voedingsmiddelen betaalbaar maken, dat is de doelstelling van Voko. Voko staat voor Voedsel Köoperatie. De manier waarop de naam van de organisatie gespeld is, verraadt dat dit initiatief begin jaren tachtig is ontstaan. Door gezamenlijk biologische producten in te kopen, kunnen ook mensen met een kleine beurs verantwoord eten, is de gedachte. De Voko lijkt op een winkel, zij het dat je lid moet zijn om er boodschappen te kunnen doen. En dit lidmaatschap brengt verplichtingen met zich mee. Van leden wordt verwacht dat ze af en toe winkeldiensten draaien of meehelpen met de inkoop. De Voko in de Grote Broek is niet de enige in de regio. Zo is er een in het voormalige klooster De Refter in Ubbergen. Ook komt er een Voko in de Lentse strowijk.

Anarchist Black Cross

Het gevangeniswezen en het strafsysteem ter discussie stellen, dat is de missie van Koen Steen en Erik Rots [niet hun echte achternamen, red.]. Onder de naam Anarchist Black Cross (ABC) werkten zij mee aan schrijfavonden voor politieke en anarchistische gevangenen in de Grote Broek. Met de acties voor gevangenen wilde ABC praktische solidariteit tonen en een discussie op gang brengen. “Want”, zo zegt Steen, “in de huidige maatschappij worden problemen niet bij de kern aangepakt. Waarom gaat iemand stelen? Waarom is iets verboden? Als we als samenleving gelijkheid nastreven, moeten we kijken naar de oorzaken van dat gedrag. Een omslag in sociale, culturele en politieke omstandigheden, en daarmee een andere visie op straf en discipline, laat wellicht een groot deel van de hedendaagse criminaliteit en justitiële problematiek verdwijnen.” In september is ABC opgeheven. De twee kompanen beraden zich op het opnieuw vormgeven van dit initiatief.

De Onderbroek

Nee, het gaat hier niet om een slip, maar om de kelder van de Grote Broek. Hier begonnen krakers in 1986 een kroeg. Zoals het een autonoom podium betaamt, zijn er in De Onderbroek veel hardcore- en punkoptredens, maar er wordt ook folk, electro en metal ten gehore gebracht. Daarnaast organiseert De Onderbroek benefietconcerten voor mensen in nood. Een van de organisaties die daarvan profiteren, is Stichting Gast.

[Reageren op dit artikel? Neem contact op met de redactie via het contactformulier]
 

Social Media:

Laatste editie:

  • De Nijmeegse Stadskrant
  • Postbus 265, 6500 AG Nijmegen
  • tel: 024 - 388 85 07
  • redactie@denijmeegsestadskrant.nl