Het einde is in zicht voor de Elektriciteitscentrale Gelderland. December volgend jaar stoot de 164 meter hoge schoorsteen aan de Weurtseweg zijn laatste rookwolken uit. De doodsteek voor de ruim dertig jaar oude kolencentrale is het energieakkoord, dat rijk, milieuorganisaties en energiebedrijven in 2013 sloten. Eigenaar GDF Suez wil de sluiting benutten om op het terrein een Groene Delta te creëren met windmolens, een zonnepark, biomassacentrale, biovergister en een lng-terminal. Hoewel milieuorganisaties de ontwikkelingen toejuichen, is er ook kritiek.
Al sinds 1936 staat er een energiecentrale aan de monding van het Maas-Waalkanaal. De huidige centrale is gebouwd in 1981. Met een capaciteit van 585 megawatt is het de vijfde van het land. In 2013 verstookte de centrale een kleine 1,2 miljoen ton steenkool en stootte daarmee 2,7 miljoen ton CO2 uit. De centrale is daarmee een van de elektriciteitscentrales met de hoogste CO2-uitstoot per geproduceerd kilowattuur in Nederland. Tot tien jaar geleden zorgde de elektriciteitscentrale voor veel fijnstof en ander ongemak in Nijmegen-West en Weurt. Dankzij nieuwe stoffilters zijn de meeste van deze problemen verleden tijd. In de kolencentrale werken op dit moment zo'n honderd mensen, van wie de meesten binnenkort moeten omzien naar ander werk.
Komend voorjaar plaatst GDF Suez vierduizend zonnepanelen op het parkeerterrein van de Elektriciteitscentrale Gelderland. Althans, als voldoende Nijmegenaren willen betalen voor de opbrengst van een zonnepaneel. De energieleverancier vraagt, over een periode van 25 jaar, daar eenmalig driehonderd euro voor. Hiermee kan een gemiddeld huishouden in zo'n vijf procent van zijn stroombehoefte voorzien. Huishoudens die daarvoor kiezen, zitten wel meteen voor drie jaar vast aan GDF Suez als energieleverancier. Aangezien een huishouden maximaal zes zonnepanelen kan kopen, is de gebruiker genoodzaakt de rest van zijn stroom (al of niet groen) ook bij GDF Suez af te nemen. Als commercieel bedrijf zorgt GDF Suez er wel voor dat het zelf niets hoeft toe te leggen. Dat doet de belastingbetaler. Het project krijgt 1,5 miljoen euro subsidie, ofwel 375 euro per zonnepaneel.
De duurzame brandstof van de toekomst, zo profileert het nationaal lng-platform het vloeibare aardgas. Lng staat voor liquid natural gas en is gewoon aardgas, maar doordat het is opgeslagen bij 162 graden onder nul, is het vloeibaar en daardoor makkelijk te transporteren. Lng is stiller en stoot minder fijnstof en stikstofoxiden uit dan gangbare brandstof. Vooral voor het scheepvaartverkeer betekent dit een grote winst, doordat veel boten nog op zeer vervuilende stookolie varen. Lng wordt niet onder druk opgeslagen. In tegenstelling tot bij lpg is er dus geen explosiegevaar. GDF Suez heeft bij de gemeente een vergunning aangevraagd voor twee terminals, een voor het scheepvaartverkeer en een voor het wegverkeer. Ondanks alle voordelen is Natuur en Milieu kritisch over lng. Zo kost het laten afkoelen van het aardgas behoorlijk wat energie, waardoor lng tien procent minder efficiënt is dan gewoon aardgas. Daarnaast zijn de nieuwe dieselmotoren voor vrachtauto's bijna net zo stil en schoon als lng-motoren. Bovendien vreest Natuur en Milieu dat de overschakeling op lng, wat nog steeds een fossiele brandstof is, ten koste gaat van de overstap naar echt hernieuwbare energie.
Het meest omstreden plan van GDF Suez is het voornemen om twee tot vier windmolens op het terrein te bouwen. Marga Jacobs van Vereniging Leefmilieu vreest vooral het laagfrequentgeluid dat de windmolens veroorzaken. “Niet iedereen neemt dit geluid waar, maar als je het eenmaal hoort, laat het je niet meer los. Sommige mensen kunnen er niet van slapen”, aldus Jacobs. Zij vindt de locatie dicht bij woonwijken geen goede plek voor windmolens. Jacobs: “Duurzame energie is prachtig, maar wij gaan voor een goed leefklimaat.” Ton van Seters van dorpsbelang Hees is eveneens terughoudend over de windmolens. “Slagschaduw of geluid zorgen voor overlast, dus voordat wij onze goedkeuring geven, willen we dat daar eerst goed onderzoek naar wordt gedaan”, betoogt hij.
Op het terrein is een biomassacentrale gepland die warmte moet gaan leveren aan het bestaande warmtenet. Restwarmte van de afvalverbrandingsoven van de Afvalverwerking Regio Nijmegen (ARN) verwarmt via dit net de daarop aangesloten woningen. In de biomassacentrale worden houtpellets verbrand om energie te leveren. GDF Suez is hierover in gesprek met Staatsbosbeheer. In het verleden verbrandde GDF Suez ook biomassa. Daarop kwam indertijd kritiek van milieuorganisaties, onder andere omdat het verbrande afvalhout vervuild was met zware metalen en chloorverbindingen. Volgens GDF Suez zal dat nu niet het geval zijn.
Met de biovergister wil GDF Suez door vergisting van biomassa biogas produceren. Dit biogas dient dan weer als brandstof voor stadsbussen en andere vervoermiddelen. Ook kan het biogas worden omgezet in elektriciteit. De geplande biovergister kan zo'n honderdduizend ton biomassa per jaar verwerken. Het gaat onder meer om bermgras, tuinafval en resten uit de voedingsmiddelenindustrie. GDF Suez geeft aan alleen biomassa uit de regio te gaan gebruiken. Dit geldt overigens ook voor de biomassacentrale.